Osobiście nigdy Pani Generał nie poznałem (jak zwykle zabrakło 5 minut)W Toruniu zmarła w sobotę, po długiej chorobie pani prof. gen. bryg. Elżbieta Zawacka pseudonim 'Zo' - wybitna działaczka niepodległościowa, jedyna kobieta wśród cichociemnych podczas II wojny światowej.
Elżbieta Zawacka miała 99 lat, 19 marca skończyłaby 100.
Prof. Elżbieta Zawacka była drugą - po Marii Wittek - kobietą w polskiej armii ze stopniem generała. 13 czerwca 2006 r. w Ratuszu Staromiejskim odebrała akt nadania przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego stopnia generała brygady.
Urodziła się 19 marca 1909 r. w Toruniu. Studiowała matematykę na Uniwersytecie Poznańskim. Po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka. W 1930 r. zaangażowała się w działalność Przysposobienia Wojskowego Kobiet, będąc najpierw instruktorką, a później komendantką w Regionie Śląskim.
We wrześniu 1939 r. była żołnierzem Kobiecego Batalionu Pomocniczej Służby Kobiet, walczyła w obronie Lwowa. Później pod pseudonimem 'Zelma' działała w konspiracji na Śląsku - w Służbie Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej.
Po koniec 1940 r. Zawacka została przeniesiona do Warszawy w charakterze kurierki. Działając pod pseudonimem 'Zo', stała się prawdziwą legendą Armii Krajowej. Przeszło sto razy przekraczała granice, przenosząc na Zachód wiadomości i meldunki.
Jej najsłynniejsza misja, trwająca od lutego do maja 1943 r., wiodła przez Niemcy, Francję, Andorę, Hiszpanię i Gibraltar do Anglii. W Londynie zdała gen. Władysławowi Sikorskiemu relację z sytuacji w okupowanym kraju.
'Zo' do Polski wróciła w nocy z 9 na 10 września 1943 r. samolotem i lądowała na spadochronie, zyskując sławę jedynej cichociemnej.
W czasie konspiracyjnej pracy 'Zo' wielokrotnie unikała aresztowania. M. in. pod Warszawą wyskoczyła w biegu z pociągu, aby nie dać się złapać gestapowcom, którzy śledzili ją od Krakowa.
Zawacka zajmowała się też szkoleniem kurierów. Była zastępcą szefa 'Zagrody' - Działu Łączności Zagranicznej Oddziału V Sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej. W czasie powstania pracowała w szefostwie Wojskowej Służby Kobiet KG AK.
Konspiracyjną działalność prowadziła również po upadku powstania warszawskiego. Z Krakowa kierowała szlakami zachodnimi, prowadzącymi do bazy w Szwajcarii.
'Uchodziła za człowieka ostrego i wymagającego od innych, ale najbardziej od samej siebie. Jej oddanie służbie graniczyło z fanatyzmem' - wspominał Zawacką po latach Jan Nowak Jeziorański.
Po zakończeniu wojny ukończyła studium pedagogiki społecznej. W latach 1946-48 była inspektorką w Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, a później była nauczycielką w Łodzi, Toruniu i Olsztynie.
W 1951 roku. została fałszywie oskarżona o szpiegostwo i skazana na 10 lat więzienia, ale wyszła na wolność w 1955 roku.
Później Zawacka powróciła do pracy w szkole w Sierpcu i Toruniu. Po uzyskaniu w 1965 r. doktoratu nauk humanistycznych pracowała jako adiunkt, a od habilitacji w 1972 roku - jako docent andragoniki Uniwersytetu Gdańskiego.
W 1975 roku wróciła do rodzinnego Torunia, gdzie podjęła pracę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika jako kierownik Zakładu Andragoniki. Na uczelni pracowała do czasu likwidacji zakładu w 1978 r. W 1995 r. została profesorem nauk humanistycznych.
W latach osiemdziesiątych związała się ze środowiskiem 'Solidarności', zakładając koło kombatantów AK przy Komisji Krajowej. Działała w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim i współtworzyła Światowy Związek Żołnierzy AK.
Od lat sześćdziesiątych gromadziła materiały do dziejów Armii Krajowej. W 1990 r. doprowadziła do powołania Fundacji Archiwum Pomorskie Armii Krajowej w Toruniu. Fundacja gromadzi dokumenty i relacje, a także organizuje konferencje, zjazdy naukowe i wydaje publikacje dokumentujące udział Pomorza w walce o niepodległość oraz dzieje wojennej służby kobiet.
Zawacka została odznaczona Krzyżem Virtuti Militari i pięciokrotnie Krzyżem Walecznych. W 1995 r. otrzymała Order Orła Białego. W 2006 r. - została mianowana generałem brygady (od 1944 r. majorem, od 1996 r. - podpułkownikiem, a od 1990 r. - pułkownikiem). Od 1992 r. była honorowym obywatelem Torunia.
Uroczystości pogrzebowe odbędą się 17 stycznia w Toruniu. Zaplanowano, że trumna z ciałem Zawackiej zostanie wystawiona w Ratuszu Staromiejskim, msza żałobna będzie odprawiona w katedrze świętych Janów, a pogrzeb - zgodnie z wolą zmarłej - odbędzie się na cmentarzu św. Jerzego.
Cześć Jej pamięci!
PAP, redakcja
W czasie mojej ostatniej wizyty we fundacji razem z Panią Kasia kierowniczką fundacji rozmawialiśmy na temat całej fundacji dzieła, które ona stworzyła i wyrażaliśmy nadziej, że będzie okazje jeszcze poznać Panią Generał.
Niestety jak zwykle została pustka, szczególnego rodzaju. Pomimo, że nigdy nie znaliśmy tej osoby to jednak stajemy sobie sprawę, ze była to osoba wyjątkowa i nie powtarzalna.
http://www.dobroni.pl/rekonstrukcje,zmarla-gen-bryg-elzbieta-zawacka,1270
