[referat] Symbol Swastyki w Wojsku Polskim 1916-1939

Moderator: Mike

Awatar użytkownika
Schrek
Posty: 4381
Rejestracja: ndz 10 paź, 2004 7:46 pm
Lokalizacja: W drodze...

[referat] Symbol Swastyki w Wojsku Polskim 1916-1939

Post autor: Schrek »

Patrząc na swastykę pierwszym skojarzeniem dla większości jest oczywiste skojarzenie z symbolika nazistowską. Mało kto - oprócz zainteresowanych wie, że na terenach polskich swastyka ma swą proweniencję jeszcze z czasów pogańskich gdzie oznaczał pomyślność i szczęście. Na Podhalu ten znak zwany „Swarga” przetrwał najdłużej, najczęściej był używany w budownictwie jako ornament przynoszący szczęście.

<a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/p ... .jpg"><img src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/p ... px-4pp.jpg" align="right" border=0 hspace=12></a>Znak ten pojawia w Legionach Polskich za sprawą rodowitego górala - oficera legionowego mjr. Andrzeja Galicy oraz ówczesnego dowódcy 4.ppLeg. ppłk Boleslawa Roi. Ppłk Roi zatwierdza rozkazem nr 238 z dnia 14 września 1916 roku odznakę zwaną potocznie &#8222;Zasługą&#8221; za szare tygodnie zaparcia się i wytrwania wśród trudnych nieprzyjaznych warunków. Odznakę tą zatwierdzono w 1920 roku jako odznakę pamiątkowa 4ppLeg.

<br clear="all"><br><br><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... czykow.png" >Już 1919 roku na usilne staranie, już płk Galicy władze wojskowe przyznają prawo wszystkim formacjom formowanych z Podhalan albo stacjonujące na Podhalu do czerpania z motywu &#8222;swastyki&#8221; tzw. Krzyża podhalańskiego. Wyróżniało się to prawem noszenia korpusówek w kształcie swastyki oraz uwzględnienia swastyki w swoich znakach pułkowych. Wszystkie pułki strzelców podhalańskich, oprócz 5.PSP miały w swych odznakach symbolikę swastyki.

<br clear="all"><br><br><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odz ... jpg">1.PSP - odznaka zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23, poz.285 z 31 lipca 1931.

<br clear="all"><br><br><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... .jpg"><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odz ... .jpg"><img align="right" border=0 src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... ></a>2.PSP - odznaka zatwierdzona Dz.Rozk. MSWojsk. Nr 32 poz.312 z 16 października 1929 roku.

<br clear="all"><br><br><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odz ... jpg">3.PSP - odznaka zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk nr 2 poz.11 z 14 stycznia 1928 roku.

<br clear="all"><br><br><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/p ... .jpg"><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odz ... ></a>4.PSP - odznaka zatwierdzona Dz.Rozk. MSWojsk Nr 23, poz.285 z 31 lipca 1931
roku.

<br clear="all"><br><br><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... .jpg"><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odz ... .jpg"><img align="right" border=0 src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... ></a>6.PSP - odznaka zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk Nr 1 poz.158 z 18 maja 1929 roku.

<br clear="all"><br><br>Także jednostki artylerii stacjonujące na ternie Podhala przyjęły ornamentykę podhalańską.<br>
<a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... .jpg"><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odznaka17.jpg"><img align="right" border=0 src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... g"></a>Był to 21. Górski pułk artylerii lekkiej

<br clear="all"><br><br><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... .jpg"><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odznaka33.jpg"><img align="right" border=0 src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/c ... "></a>oraz 1 pułk artylerii motorowej.

<br clear="all"><br><br><a href="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/p ... .jpg"><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://upload.wikimedia.org/wikipedia/p ... /a>Odznaka instruktora LOPP także jako tło posiada swastykę koloru granatowego chociaż nie udało się zdobyć żadnych informacji na temat historii i symboliki tej odznaki.

<br clear="all"><br><br><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.stankiewicz.e.pl/odznaki/odz ... >Natomiast 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej posiada krzyż stylizowany na swastykę. Sądzi się że, jest ukłon w stronę gór (Podhala), ale niestety nie ma potwierdzenia tego w źródłach.

<br clear="all"><br><br>Swastyka była obecna w WP do 1947 niestety na wskutek jednoznacznego kojarzenia się po wojnie odstąpiono od tej symboliki, a szkoda, bo odznaki podhalańczyków były jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów ubioru żołnierzy-górali, na szczęście tradycja zawsze daje się wskrzesić.

<br clear="all"><a href="http://www.wne.uw.edu.pl/pracownia_info ... .jpg"><img align="right" border=0 hspace=12 src="http://www.specops.com.pl/naszywki/jedn ... a>Tradycje podhalańczyków kultywuje 21 Brygada Strzelców Podhalańskich, uwidacznia się to także w odznace brygady.<br clear="all">
Ostatnio zmieniony pn 13 sie, 2007 9:23 am przez Schrek, łącznie zmieniany 9 razy.
Będziesz draniu tak długo bił butami w ziemie,
aż ci koniec pikelhaubu z ziemi będzie sterczał
Awatar użytkownika
wielebny
Posty: 3124
Rejestracja: pt 08 paź, 2004 7:51 am
Lokalizacja: Czarnków

Post autor: wielebny »

Schrek pisze:Wszystkie pułki strzelców podhalańskich, oprócz 5.PSP miały w swych odznakach symbolikę swastyki.
Wydaje mi się, że mimo wszystko 5. Pułk Strzelców Podhalańskich również posiada
w swojej odznace motyw swastyki. Stylizowany - ale jednak jest to chyba swastyka.

Obrazek

Obrazek

Polecam stronę http://www.stankiewicz.e.pl/index.php?kat=29
skąd pochodzi większość ilustracji do powyższego referatu, oraz można znaleźć
wiele interesujących opracowań dotyczących Wojska Polskiego 1916-39.
Ostatnio zmieniony pn 13 sie, 2007 9:32 am przez wielebny, łącznie zmieniany 1 raz.
don't worry, be hippie
<a href="http://polish-94351846142.spampoison.com"><img src="http://pics3.inxhost.com/images/sticker.gif" border="0" width="80" height="15"/></a>
Awatar użytkownika
Schrek
Posty: 4381
Rejestracja: ndz 10 paź, 2004 7:46 pm
Lokalizacja: W drodze...

Post autor: Schrek »

Wielebny pisze:Wydaje mi się, że mimo wszystko 5. Pułk Strzelców Podhalańskich również posiada
w swojej odznace motyw swastyki. Stylizowany - ale jednak jest to chyba swastyka.
Ojej wprawdzie nie mam juz tej książki ale tam było zupełnie cos innego przedstawione albo nie zwróciłem uwagi dzięki Czarku.
Ostatnio zmieniony ndz 12 sie, 2007 10:16 am przez Schrek, łącznie zmieniany 1 raz.
Będziesz draniu tak długo bił butami w ziemie,
aż ci koniec pikelhaubu z ziemi będzie sterczał
Awatar użytkownika
wielebny
Posty: 3124
Rejestracja: pt 08 paź, 2004 7:51 am
Lokalizacja: Czarnków

Post autor: wielebny »

Bardzo możliwe, że było przedstawione coś innego.

Intryguje mnie też "Zasługa" czyli odznaka pamiątkowa 4.ppLeg.
Odznaka pułkowa miała też i taką wersję:

Obrazek
don't worry, be hippie
<a href="http://polish-94351846142.spampoison.com"><img src="http://pics3.inxhost.com/images/sticker.gif" border="0" width="80" height="15"/></a>
Awatar użytkownika
Schrek
Posty: 4381
Rejestracja: ndz 10 paź, 2004 7:46 pm
Lokalizacja: W drodze...

Post autor: Schrek »

No właśnie czasami było parę wersji zmienianej na przestrzeni lat. Komplikuje to rozpoznanie okresu występowania.
Będziesz draniu tak długo bił butami w ziemie,
aż ci koniec pikelhaubu z ziemi będzie sterczał
Awatar użytkownika
Grzegorz
Posty: 1424
Rejestracja: czw 30 mar, 2006 3:34 pm
Lokalizacja: Warszawa
Kontakt:

Post autor: Grzegorz »

Bardzo oryginalny i ciekawy referat.

Ciupaga dobra na każdą pogodę, jak się okazuje. Przy całej mojej wyobraźni plastycznej i zamiłowaniu do czterech konkretnych nurtów XX-wiecznych sztuk pięknych jakoś mi do głowy nie przyszło, że można z ciupażek ulepić swastykę. :-) Kierownikowi też by to chyba do głowy nie strzeliło, bo pewnie wdrożyłby (zapewne nieskuteczny) jakiś program motywacyjny dla górali, aby zasilali volkslisty.

W sumie dobry pomysł na referat.
Awatar użytkownika
Mike
Marszałek
Posty: 12007
Rejestracja: ndz 10 paź, 2004 10:29 pm
Lokalizacja: Poznañ

Post autor: Mike »

Grzegorz pisze:Kierownikowi też by to chyba do głowy nie strzeliło, bo pewnie wdrożyłby (zapewne nieskuteczny) jakiś program motywacyjny dla górali, aby zasilali volkslisty.
Było na Podhalu coś takiego, co się zwało Gorallenvolk, czyli prohitlerowska marionetkowa polska organizacja. Z przymrużeniem oka powiedzieć można: ot, takie nasze małe góralskie Vichy.
Hit first. Hit hard. Keep on hitting.
Awatar użytkownika
kiler
Posty: 31
Rejestracja: śr 30 lis, 2005 2:23 pm
Lokalizacja: LBT/Kraków

Post autor: kiler »

Nie wiem, gdzie stacjonował przed wojną 4 PPLeg Czarku, ale spotkałem się z informacją, że początków jego należy szukać w Krakowie ( zbroił się kosztem 16 PP armii austro-węgierskiej i dozbroił się na tyle "dobrze" (oczyścił magazyny), że potem powstający również w Krakowie 20 PP miał przez to poważne problemy ze skompletowaniem uzbrojenia). Może więc chodzi o wpływ krakowskich korzeni (nawiązanie do Podhala, o którym wspomniał Shrek przy odznace 20 PPZK) ?
Pozdrow
Przemek "kiler"
Awatar użytkownika
Schrek
Posty: 4381
Rejestracja: ndz 10 paź, 2004 7:46 pm
Lokalizacja: W drodze...

Post autor: Schrek »

Znak ten pojawia w Legionach Polskich za sprawą rodowitego górala - oficera legionowego mjr. Andrzeja Galicy oraz ówczesnego dowódcy 4. ppLeg. ppłk Boleslawa Roi. Ppłk Roi zatwierdza rozkazem nr 238 z dnia 14 września 1916 roku odznakę zwaną potocznie &#8222;Zasługą&#8221; za szare tygodnie zaparcia się i wytrwania wśród trudnych nieprzyjaznych warunków. Odznakę tą zatwierdzono w 1920 roku jako odznakę pamiątkowa 4ppLeg.
W sumie jest to wszystko co było na temat "Zasługi" była wykonywana przez rusznikarzy pułkowych. 4 pp Leg. rekrutował sie głownie z Podhalan dlatego ta odznaka była tak im bliska.
Będziesz draniu tak długo bił butami w ziemie,
aż ci koniec pikelhaubu z ziemi będzie sterczał
Awatar użytkownika
Kuczor
Posty: 54
Rejestracja: czw 11 sie, 2005 2:36 pm
Lokalizacja: Warszawa

Post autor: Kuczor »

Mike pisze: Było na Podhalu coś takiego, co się zwało Gorallenvolk, czyli prohitlerowska marionetkowa polska organizacja. Z przymrużeniem oka powiedzieć można: ot, takie nasze małe góralskie Vichy.
To nie do końca tak. Faktycznie było w zamyśle. Górale, którzy poszli na współpracę z Niemcami po porozumieniu z Hansem Frankiem i zkimś tam jeszcze wpadli na taki pomysł. Ponoć powstały tablice poglądowe Gorallenvolk, ale nikt tego nie widział. Sprawa się zakończyła do pierwszego poboru na front. Gdzie pod przymusem górale zostali wcieleni do armii. O ile pamięć mnie nie myli było ich około tysiąca. Jak ruszył transport wszyscy pouciekali, i tak się skończył pomysł na Gorallenvolk.

Schrek:
Fajny temat. Też kiedyś miałem o tym pisać.
Natomiast tytuł: Symbol Swastyki w Wojsku Polskim 1916-1939 jest przepraszam nietrafny.
Niemożna ograniczyć samego symbolu do WP to raz. Dwa to wcale się nie zakończył na 1939, ba nawet był powrót do tradycji w latach 90-tych. Szczególnie jeżeli chodzi o 5 PSP.
Polecam:
Rocznik Podhalański - Wydawnictwa Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.
Dalej:
Uniwersytet Jagieloński posada niezły zbiór owych w dokumentach a nawet księgozbiorach półkowych. Jest tam masa Ekslibrysów związana z swastyką używana w Polsce. Też i WP.
Dodatkowo:
Strzelcy Podhalańscy 1918 - 1939 Wojciech B.Moś.
oraz
Styl Zakopiański - Dr Stanisław Eljasz Radzikowski

Wojna i Okupacja na Podkarpaciu i Podhalu - G.Mazur, W. Rojak, Marian Zgórniak.
Awatar użytkownika
Schrek
Posty: 4381
Rejestracja: ndz 10 paź, 2004 7:46 pm
Lokalizacja: W drodze...

Post autor: Schrek »

Masz rację jest to jeno szkic bo zarys to za duże słowo, dzięki za uzupełnienie i za dodatkowe materiały.
Będziesz draniu tak długo bił butami w ziemie,
aż ci koniec pikelhaubu z ziemi będzie sterczał
Sarna
Posty: 11
Rejestracja: wt 14 mar, 2006 8:48 pm
Lokalizacja: Ursynow

Post autor: Sarna »

Konkretne, rzeczowe studium byloby w stanie obnazyc pospolita kradziez, jaka sie niewatpliwie dokonala w momencie ewolucji z niemieckiej partii pracy DAP w NSDAP; kradziez symbolu swastyki, podobnie jak kradziez symbolu rzymskiego pozdrowienia, jest po prostu zwyklym zawlaszczeniem i totalnym - jak druga wojna - zniszczeniem wizerunku, ktory od tej pory ma glownie tylko jedna, wyjatkowo szpetna konotacje.

Polecam cieszynski katalog wystawy o 2psp: na zdjeciach - obok wymienionej wyzej falerystyki, jest jeszcze mnostwo innych przykladow uzycia tego praslowianskiego symbolu
- na oltazu polowym
- na koszulkach gimnastycznych i bluzach zawodnikow podhalanskiej druzyny pilkarskiej
- na bramie, podestach, masztach i innych elementach dekoracji swiat pulkowych, bali i rautow
- na budynkach koszar, bramach i garazach
Awatar użytkownika
lucjusz8
Posty: 25
Rejestracja: pn 03 gru, 2007 8:53 pm
Lokalizacja: Sanok

Post autor: lucjusz8 »

cieszynski katalog wystawy o 2psp
Tomku chyba chodzi o katalog wydany przez Muzeum Historyczne w Sanoku pt.
"PAMIĄTKI PO 2 PUŁKU STRZELCÓW PODHALAŃSKICH Z SANOKA" . Chyba, że wydano coś nowego o czym nie wiem?

Przy okazji ostrzegam przed sprzedającym z przytoczonej przeze mnie aukcji. Trochę przesadził z ceną za w/w album. Mogę go załatwić - jeśli byłby ktoś chętny w cenie 25 zł + koszty wysyłki. Wydawnictwo bylo dofinansowane przez Polonię szwajcarską zwiazaną z rodziną gen. Prugara-Ketlinga - stąd cena jest okazyjna. Album wydany b.ładnie, na papierze kredowym, formatu A4. Tekstu niewiele, za to cała masa zdjęć z epoki oraz zdjęć pamiątek po 2 PSP.
Hucuły, Hucuły co za wojsko głupie,
Noszą to na głowie, co kogut na dupie.
Sarna
Posty: 11
Rejestracja: wt 14 mar, 2006 8:48 pm
Lokalizacja: Ursynow

Post autor: Sarna »

Myslałem o drukarni z Cieszyna stąd "cieszynski album".
Album wydany b.ładnie, na papierze kredowym,
Teraz sprawdziłem - to doskonała robota drukarni ale nie z Cieszyna a z Krosna.
Awatar użytkownika
Schrek
Posty: 4381
Rejestracja: ndz 10 paź, 2004 7:46 pm
Lokalizacja: W drodze...

Post autor: Schrek »

Jeśli była by taka możliwość to ja bardzo chętnie bym wziął dwa.
Będziesz draniu tak długo bił butami w ziemie,
aż ci koniec pikelhaubu z ziemi będzie sterczał
ODPOWIEDZ