[DR] Maski przeciwgazowe w dywizjonie rozpoznawczym

[Schrek]

• Maski przeciwgazowe. (Dla wszystkich stopni) Na dzień 8 VII 1939 w wykazie rzeczy zabieranych na koncentracje letnią przez ułanów dywizjonu oraz na licznych zdjęciach widnieją maski typu RSC. Maski WSR wz. 32 w torbach brezentowych prawdopodobnie były noszone przez część kadry oficerskiej dywizjonu oraz żołnierzy szwadronu czołgów rozpoznawczych. Być może kierowcy pojazdów oraz motocykliści także zostali wyposażeni w ten typ masek. Hipoteza ta jednak wymaga wnikliwej kwerendy źródłowej.
Maska przeciwgazowa wz.24 popularnie nazywana była R.S.C. - były to pierwsze litery nazwisk konstruktorów Robert, Saunier i Cantot. Był to pierwszy wzór maski produkowanej w Polsce w okresie międzywojennym i była wzorowana na masce francuskiej A.R.S. Produkcja odbywała się w Wojskowej Wytwórni Sprzętu Przeciwgazowego w Radomiu. Maska składała się z części twarzowej, pochłaniacza i puszki wraz z zasypką do szkieł i zapasowymi szkiełkami. Maska właściwa zbliżona była kształtem do twarzy i wykonywana była z dwóch tkanin bawełnianych. I warstwa - zewnętrzna - była barwy ochronnej, pokryta od wewnątrz cienką warstwą gumy. II warstwa - wewnętrzna - była żółta i impregnowana mieszaniną lnianego talku. Na wysokości oczu umieszczono gumową oprawę szybek okularowych, przeszytą i przyklejoną do obydwu tkanin. Szybki wytwarzano z hydrocelulozy. Były zaciśnięte w albuminowych pierścieniach. Maskę mocowano na głowie za pomocą elastycznych taśm nagłowia (czołowa, ciemieniowa, potyliczna, zapinkowa). Oprócz nich na krawędziach maski mocowano nieelastyczne taśmy nośne pozwalające swobodnie zawiesić sobie maskę na szyi. Maska właściwa połączona była za pomocą specjalnego wiązania z oprawę metalową maski tzw. komora zaworowa RSC. Komora miała rozdzielać drogę oddechu w masce - maska była dwudrożna. Komora miała też specjalne gniazdo, w które wkręcało się pochłaniacz o kształcie stożka ściętego. Wykonywano go z blachy pomalowanej na zewnątrz lakierem przeciwrdzewnym. Wewnątrz pochłaniacza do obu pokryw dziurkowanych przylegały gęste siateczku druciane, a do nich zaś cienkie warstwy waty. Między watą znajdował się w warstwach węgiel aktywowany w formie nieforemnych ziarenek (od 1 do 3 mm objętości). Pochłaniacz od spodu zabezpieczano woskowym papierem, a z góry nakrętką. Należało je przed użyciem usunąć. Maski produkowano w trzech rozmiarach: dużym, średnim i małym. Oznaczenie znaleźć można na wieczku puszki, jak i na masce właściwej. Po wewnętrznej stronie maski znajdowała się instrukcja obsługi. Maska przeciwgazowa wz.32(wz.32) (wz.38). Maska pgaz wz.32 ludzka. A-maska właściwa, B - rura wdechowa, C-pochłaniacz, D-torba. Maska przeciwgazowa wz.32 była drugim typem maski produkowanej w niepodległej Polsce, po masce R.S.C. Była jednak pierwszym całkowicie polskim projektem maski p-gaz. Charakteryzowała ją bardzo wygodna część twarzowa. Była dużym postępem wobec maski R.S.C.. Maski produkowano w Wojskowej Wytwórni Sprzętu Przeciwgazowego w Radomiu od 1935 roku (możliwe że od 1936). Pierwsze maski trafiły do WP jako etatowe w 1936 roku i z tego też roku pochodziła instrukcja ich użytkowania i konserwacji. Na początku produkowano maski z parcianymi częściami twarzowymi. Później unowocześniano je na materiał gumowany.. Wersja dla Rumunii oznaczana była jako "mod.32". Różniła się jedynie rumuńską instrukcją obsługi oraz innym stemplem na klapie i sygnaturą na pochłaniaczu. Od 1938 roku maski produkowano w fabryce "Stradom" w Częstochowie. Na torbach pojawiło się oznaczenie wz.38, co może sugerować zmianę modelu maski. Różnica była niewielka, bo nastąpiła drobna zmiana w części twarzowej maski. Maski powoli wypierały maski R.S.C. z Wojska Polskiego jednak w 1939 roku oba te typy pozostawały na wyposażeniu. Sposób noszenia maski wz.32 z krótką rurą na rozkaz "Pogotowie gazowe" oraz prawdopodobnie w pojazdach.. Część twarzowa maski przeciwgazowej wz.32 produkowana była w dwóch odmianach: z płótna koloru khaki, pokrytego od wewnątrz gumą; -całkowicie gumową; Okulary były mocowane inaczej niż w masce RSC. Pochłaniacz połączony jest z maską za pomocą gumowej rury łączącej. Maskę podtrzymywały na głowie, gumowe, o regulowanej długości paski. Do maski była przymocowana płócienna taśma , przy pomocy której można było zawiesić maskę na szyi. Maskę noszono w sztywnej torbie brezentowej zamykanej klapą, do której z tyłu u góry był przyszyty brezentowy pasek nośny o regulowanej długości. W środku torba miała przegrodę na pochłaniacz. Na dnie przegrody wykonano drucianą podporę. Maski produkowane w 3 rozmiarach - M, S, D Maski wykazywały też różnice: -Pierwsza odmiana to maska przeznaczenia ogólno wojskowego. Długa rura -oznaczane na części twarzowej i torbach wz.32/dl oraz dla broni pancernej , załóg pojazdów itp. wz.32/kr. Druga odmiana wynika z okresu produkcji - maski z początku lat 30-tych wykonywane były z zielonej gumy, część twarzowa obciągnięta płótnem bawełnianym , torba z zielono-szarego brezentu. Maski tej odmiany zawsze oznaczane W.W.S.P. -Trzecia odmiana to maska z II połowy lat 30-tych, gdy zrezygnowano z bawełnianego płótna na części twarzowej, używając do produkcji gumy barwy szaro-brunatnej, która po latach bardzo ciemnieje do barwy wręcz czekoladowej także pochłaniacze do tych masek maja kolor czekoladowy. Zmieniła się nieznacznie torba - nieco wyższa i węższa niż w wersji wcześniejszej, oczywiście w większości wypadków brezent w kolorze ochronnym o odcieniu musztardowym , choć spotyka się czasem torby o różnych odcieniach zieleni. oznaczenia tych masek to WSP. Torba do masek wz.32/kr posiadała prosty system karabińczyków pozwalających na noszenie torby na wysokości piersi podczas prowadzenia pojazdu. Na masce umieszczano zazwyczaj liczne stemple i oznaczenia typowo wojskowe. Najpowszechniej występującymi były oznaczające wzór maski, datę i serię produkcji oraz rozmiar. Zazwyczaj w pierwszej linii od góry oznaczenie wzoru maski ("WZ.32/DŁ" - wersja z długą rurą), poniżej litera rozmiaru (M,S lub D), pod tym znak producenta (W.W.S.P. lub W.S.P.), dalej data produkcji (mm-rr, np I-36) i na sam koniec numer seryjny maski. Często spotkać można "K" w sześciokącie jako symbol odbioru technicznego.

Część informacji zaczerpnięto z www.iirp.prv.pl